Czy kierowcy samochodów już zawsze będą niepodzielnymi władcami ulic? Czy pośpiech i niepokój zawsze będą towarzyszyły pieszym w miastach? Czy może jest jakaś szansa na to, by oddać mieszkańcom do użytku ulice, przy których stoją ich domy? Taką szansę wydaje się stwarzać woonerf, czyli holenderska idea „ulicy do mieszkania”. Co to takiego?

Ulice miast przyjazne wszystkim mieszkańcom

Ograniczenie prędkości w strefie zabudowanej, progi spowalniające ani nowe przepisy drogowe, wg których piesi mają pierwszeństwo na pasach, nie robią większego wrażenia na kierowcach. W zatłoczonych aglomeracjach piesi muszą mieć się cały czas na baczności; bezpieczeństwa ani wygody nie znajdują nawet na chodnikach, gdzie nierzadko parkują zmotoryzowani i szarżują rowerzyści. Przekształcanie ulic w deptaki całkowicie niedostępne dla ruchu kołowego nie jest realnym rozwiązaniem problemu. W miastach potrzebujemy równowagi zamiast dyskryminacji jakiejkolwiek grupy mieszkańców. Jak osiągnąć kompromis między potrzebami pieszych i kierowców? Odpowiedzią może być właśnie woonerf.

Czym jest woonerf?

Woonerf to przestrzeń, która łączy w sobie cechy deptaka i miejsca spotkań mieszkańców, ale nie jest wyłączona dla ruchu samochodowego – znajdują się tu nawet miejsca parkingowe. Brak tu typowego podziału na jezdnię i chodnik dla pieszych, którzy mogą swobodnie poruszać się po całej powierzchni bez obaw o potrącenie przez pojazd. Kierowcy mogą przejeżdżać przez woonerf, muszą jednak przestrzegać ograniczenia prędkości, co wymuszają tu nie tylko przepisy, ale też specyficzne ukształtowanie przestrzeni; liczne elementy małej architektury uniemożliwiają pojazdom rozwijanie nadmiernych prędkości.

Idea woonerfów wywodzi się z Holandii, jednak podobne rozwiązania funkcjonowały na polskich osiedlach w latach 60. i 70. XX w. Alejki osiedlowe były bezpiecznym miejscem spotkań dla dorosłych i zabawy dla dzieci. Obecnie również one pełnią funkcje tranzytową, a montaż progów spowalniających nie powoduje trwałego spowolnienia ruchu (kierowcy rozpędzają się między kolejnymi przeszkodami).

Dlatego coraz więcej miast decyduje się na tworzenie woonerfów przy okazji modernizacji istniejących ulic. Woonerfy z założenia mają być piękne, dlatego przygotowywane pod nie ulice często zyskują nowe nawierzchnie (np. z kostki brukowej Talbud-A), małą architekturę, stylowe latarnie, a przede wszystkim dużo zieleni. Miejskie leżaki, parklety, donice pełne kwiatów i zielniki sprawiają, że mieszkańcy z chęcią spędzają czas na świeżym powietrzu.